Een kerstpreek houden op een plek waar de komst van de
Vredevorst letterlijk een verschil maakt. Dankbaarheid en ongekende gulheid
ervaren in een klein afgelegen dorpje midden in de jungle. Deze kerst zullen we
niet snel vergeten..
We nemen jullie mee naar Dogobak, een dorpje waar ik (Theo)
uitgenodigd was om met kerst te preken. Er zouden 3 gemeenten samen komen om
kerst te vieren, maar de afgelopen tijd was er nogal wat spanning geweest. Met
pijl en boog was men elkaar te lijf gegaan. Een enkeling was geraakt en lag nu
in het ziekenhuis. Oude gewoonten waren weer komen bovendrijven. Door de
spanningen konden ze niet beslissen welke voorganger er met kerst zou mogen
preken. Tot iemand met een goed idee kwam: een neutrale, blanke missionaris zou
dit op kunnen lossen! Imenus (afgekort: Im), in dienst bij Lentera, trok de
stoute schoenen aan en kwam naar me toe met de vraag om voor een paar dagen
naar zijn dorp te gaan en met kerst te preken. Uiteraard samen met Wiljanne. Wat
een kans om de kerstboodschap van Vrede te brengen in deze situatie! Im zou
vertalen (ze spreken er de stamtaal Lani). Zo gezegd, zo gedaan. Na een autorit
van dik drie uur in een stevige pick-up met 4x4 zijn we er. Im ziet gelijk al
dat er iets niet in de haak is. Enkele mannen hebben modder en varkensvet op hun
gezicht, een teken van oorlog.
Bij aankomst zien we dat er wel degelijk kerstFEEST gevierd
wordt. Twee varkens liggen dood te gaan en andere varkens worden nog met een
grote grijns in hun hart geschoten. Een belangrijke man had vijf varkens
geschonken en dus werd er een flinke bakar batu (kookput) georganiseerd. Later
horen we dat de gulle gever graag de volgende verkiezingen herkozen wil worden..
Het is prachtig om alle familie en vrienden van Im te ontmoeten. Im en zijn
vrouw Olince zijn pas getrouwd en hebben een prachtig zoontje van een half jaar
oud: Ephraim. Ephraims oma’s kunnen maar niet van hem af blijven en al snel gaat
het ventje de hele familie door. Iedereen is enorm blij en vereerd dat we
gekomen zijn. Ontelbare ‘wa wa wa wa wa wa’ uitroepen en stevige begroetingen laten
dat blijken. Im wordt onder gehuil en gesnik begroet, een traditioneel gebruik
onder de Lani bevolking. De bakar batu is smullen en speciaal voor ons worden
er Coca-Cola blikjes aangesleept. Wij mogen slapen in de ‘pastori’ (dat woord
is, zoals zoveel andere woorden, overgenomen uit het Nederlands). Op kerstavond
spreek ik de preek nog door met Im en bidden we samen voor vrede. We vallen die
avond moe in slaap en luisteren naar kerstnachtkoren in de vorm van krekels,
kikkers en andere jungle-geluiden. We hangen voor de zekerheid toch maar een
klamboetje op.
Voor de kerstviering komen mensen van ver, we zien ze van
verschillende kanten aan komen lopen. We spreken een oude man van wie we, met
behulp van Im’s vertaling, indrukwekkende verhalen horen. Hij was er bij toen
het evangelie voor het eerst in dit gebied kwam. Hij straalt bij de herinnering
dat diepe angst plaats maakte voor blijdschap en vrede. De kerkdienst zou ’s
ochtends om 9 uur beginnen, rond 11 uur is het dan toch echt tijd en start de
dienst met zingen en gebed. Meeslepende traditionele Lani melodieën met veel
herhaling. Af en toe met behulp van een mannelijke voorzanger, maar al snel
blijkt dat vrouwen toch echt meer kaas gegeten hebben van het zingen. Mannen en
vrouwen (met hun mooiste netten om hun hoofd) zitten gescheiden in de kerk en
baby’s drinken rustig door aan de borst van hun moeder. Ik op blote voeten en
mijn netste kleding aan. Dan komt het moment dat de jonge blanke ‘pastor’ het
woord krijgt. Iedereen beantwoordt in koor en met veel verwachting mijn
openingszin: ‘Selamat hari natal’ (‘Fijne Kerstdag’).
Ik preek over Lukas 2:14: ‘.. and on earth peace to men on
whom his favor rests.’. Eerst vraag ik Im’s vader te vertellen waarom de kerk
‘Damai’ heet, Indonesisch voor ‘vrede’. Het blijkt zijn droom voor dit dorp te
zijn: vrede met God en vrede onder elkaar. Er leven nog steeds veel mensen met
angst en zij hebben geen idee wat bevrijding door Christus voor hen betekent.
Het vertalen is niet gemakkelijk voor Im, er bestaat namelijk in het Lani geen
woord voor ‘vrede’. Maar zijn moeder, die elke week woman ministry doet, heeft
hem een werkbare beschrijving gegeven. Jezus kwam om echte vrede te brengen.
Vrede in je hart, geen angst meer. Maar ook vrede met je volksgenoten! Ineens
wordt het doodstil in de kerk en zie ik alle ogen geboeid kijken. Ik pak een bamboepijl
en breek die dwars door midden met de boodschap: dit is waarom Jezus kwam. Het
maakt indruk. Van Im had ik namelijk gehoord dat het breken van een pijl hier een
teken is waarmee stammen aan elkaar laten zien dat ze vrede willen. We bidden
dat de boodschap mensen verandert.
Na de preek moest en zou er een ‘long en loud prayer’
plaatsvinden. Ineens worden we er weer aan herinnerd dat we toch echt in een
evangelische kerk zitten. Ook ik moet meebidden. Ik krijg de instructie dat ik vooral
mijn handen moet uitstrekken. Ik hoop dat men tevreden is met mijn voorzichtig
opgestoken armpje.. Na het gebed krijgt het hoofd van de classis het woord. Na
enkele woorden begint iedereen te lachen. Eerst begrijp ik niet waarom, maar Im
helpt me uit de brand. De vorige dag hadden we –zonder vertaler Im- geprobeerd
aan hem duidelijk te maken dat wij getrouwd waren. Ik had hem onze gouden ringen
laten zien. Dat bleek toch anders opgevat te zijn. Ook was ik in een klassieke
fout getrapt. Ik had Wiljanne en mijzelf voor de preek kort voorgesteld, maar
verder niets verteld over onze familie of achtergrond! Dus vraagt hij zich grijzend
af ‘naar wie ze al die tijd geluisterd hadden, waar deze jonge witte dominee
vandaan komt en waarom hij zijn goud laat aan mij laat zien’. Ik probeer het nog
uit te leggen, maar het is al te laat, hilariteit alom. Ik vertel verder dat
mijn ouders 25 jaar geleden ook in Papua gewerkt hebben, waarop iedereen begin
te klappen. Toen ook mijn broer Geerten hier bleek te werken als piloot, kon
hun dag helemaal niet meer stuk. We krijgen tenslotte de aanbieding om in het
dorp een huis te bouwen en de kerk verder te komen helpen. Wie weet..
De dank voor onze komst is groot. We schamen ons er bijna
voor. We krijgen allerlei kado’s mee: een haan, grote verse ananassen, een doos
mandarijnen en een stapel geld. Teruggeven is geen optie, de gulheid en
dankbaarheid van deze mensen is ongekend. We beloven met het geld (4 miljoen
Rupia..!) een mooi project te ondersteunen. Wellicht is een huis voor
straatkinderen in Wamena een goede optie.
Kerst vieren in een dorp waar vrede hard nodig is. Kerst
vieren met diep gelovige mensen waar we veel van kunnen leren. Ervaringen die
deze jonge witte ‘pastor’ met gouden ring niet snel zal vergeten.
Theo
